اداره حفاظت محیط زیست شهرستان تهران از سال 1383به جهت اهميت و حساسيت معضلات محيط زيست در كلانشهر تهران و با هدف تمركز بيشتر براي رفع مسائل و مشكلات زيست محيطي پايتخت تاسيس شد.

محدوده تحت پوشش  اين اداره  با مساحت 1601 كيلومترمربع مشتمل بر 3 شهر ( تهران ، بومهن و پرديس) و 3 بخش ( مركزي ، كن و آفتاب)  مي باشد كه 5/8 درصد سطح استان را با 6/55 درصد جمعيت به خود اختصاص داده است ،  اين تمركز جمعيت همراه با مركزيت ثقل سياسي ، اقتصادي ، اجتماعي و... و استقرار فعاليت هاي توليدي ، صنعتي و خدماتي – با تمركز نزديك به 3/14 درصد صنايع كشور- محيط زيستي بسيار آسيب پذير و شكننده براي اين شهرستان ايجاد نموده است. متاسفانه برنامه ريزی همه جانبه نگر برای استقرار جمعيت شهری و فعاليتهای اقتصادی در اين شهر در مدت زمان لازم صورت نگرفته و فشار ايجاد شده بواسطه جمعيت ، منطبق با ظرفيتهای زيست محيطی در اين شهر نبوده و لذا اين ناسازگاری و عدم تطابق ، موجبات تنزل کيفيت زيستی اين شهرستان را فراهم آورده است .

درحال حاضر آلودگي هاي زيست محيطي تهران بعنوان پايتخت ، با وجود نام كلانشهر و ظاهر توسعه يافته آن جدي و بعضاٌ بحراني مي نمايد . آلودگي هوا وصدا ، وجود معضلات عديده در خصوص دفع صحيح فاضلاب وهمچنين اعمال مديريت صحيح مواد زائد جامد ،  آلودگي منابع آب بويژه منابع آب شرب بواسطه آلاينده هاي  وارده به درياچه سدهاي تامين كننده آن ، كمبود سرانه فضاي سبز وروند تخريب باغات و چشم اندازهاي طبيعي دروني و پيراموني شهر همگي موجبات تنزل كيفيت زيست تهران در ميان 124 كلانشهر جهان گرديده است .  

باتوجه به مسائل و مشکلات فوق، اين اداره در عمر كوتاه خود سعي داشته است تمام تلاش و توان خود را مصروف رفع معضلات متكثر و متنوع زيست محيطي پايتخت نمايد.

محورهای عمده فعالیت اداره :

محورهای كلان فعاليت اداره از بدو تاسيس عبارتند از :

1.     بررسی و پاسخگويی به شکواييه های محيط زيست شهروندان

2.     پايش و نظارت بر عملکرد محيط زيست واحدهای توليدي - صنعتی , تجاری و خدماتی

3.     پاسخ به استعلام های واصله

از بدو فعاليت اداره حفاظت محيط زيست تهران ، واحد گشت و پايش محيط زيست راه اندازی شد و با تقسيم بندی تهران به پهنه های مشخص ، فعاليت پايش و نظارت با هدف تحقق و اجرای طرح مديريت و پايش زيست محيطی شهرستان آغاز گرديد .

در حال حاضر اهم وظايف  قابل احصا ی گشت های سيار محيط زيست به شرح زير می باشد :

·        شناسايی واحدهای جديد آلوده کننده محيط زيست در پهنه هاي تحت نظارت

·        برخورد با عوامل آلاينده محيط زيست از طريق ابلاغ اخطاريه ، پيگيری قضايی و پلمب

·        کنترل وضعيت آلايندگی واحدهای آلاينده شناسايی شده و نظارت بر اقدامات مثبت واحدهای آلاينده در راستای رفع آلودگی

·        پيگيری در جهت اندازه گيری آلايندگی واحدهای تحت نظارت بر حسب نوع آلودگی (هوا ، آب ، خاک ، صوت )

·        نمونه برداري از خروجي دودكش كارخانجات ، پسآب سيستم هاي تصفيه فاضلاب و سنجش صدا

·       پيگيري رفع آلودگي واحدهاي صنعتي از طريق بهره گيري از نصب سيستم آبفشان ، نصب يا بهينه سازي فيلتراسيون ، احداث سپتيك تانك يا سيستم تصفيه فاضلاب ، ايزوله كردن منبع صوت ، تعطيلي بخشهاي آلاينده و ...  

   همچنين وظايف مرتبط با گشت و پايش محيط زيست به قرار زير مي باشد :

·        انجام اقدامات اوليه در جهت اجراي بند الف ماده 61 قانون برنامه چهارم توسعه تحت عنوان طرح خوداظهاري براي پايش منابع آلوده كننده  

·        پيگيري انتقال واحدهايي كه فاقد مجوزهاي لازم جهت استقرار در داخل شعاع 120 كيلومتري تهران مي باشندبه شهركهاي صنعتي مصوب

·        الزام واحدهاي صنعتي به ايجاد فضاي سبز مشجر به ميزان 25% از عرصه كارخانجات

·         معرفي صنايعي كه اقدامات مطلوبي را جهت رفع آلودگي انجام داده اند بعنوان صنايع سبز ، بمنظور نهادينه شدن ملاحظات زيست محيطي در واحدها

·        پيگيري و الزام صنايع بزرگ مانند نيروگاهها و كارخانجات سيمان به استفاده از تجهيزات پايش لحظه اي ( On Line )

·        بررسي عملكرد زيست محيطي  بيمارستانها ، هتل ها و مجتمع هاي مسكوني

·         اعمال جرائم زيست محيطي براي واحدهاي آلاينده به استناد بند ج ماده 104  و ماده 134 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادي اجتماعي وفرهنگي  كه در مواد 20 و 71 قانون برنامه چهارم تنفيذ گرديده اند

·        معرفي صنايع آلاينده محيط زيست  ( داراي محصولات واسطه اي) كه مشمول پرداخت بند (هـ) ماده 3 قانون تجميع عوارض مصوب 22/10/81 مجلس شوراي اسلامي مي باشند .