آلودگی نوری چیست ؟
اثر بر روی حیوانات :
در قرن گذشته وسعت و شدت استفاده از نورهای مصنوعی به طوری افزایش یافته است که تاثیرات مهم و اساسی بر روی زیست شناسی و اکولوژی گونه های موجود در طبیعت گذاشته است. ما بین آلودگی نوری نجومی که باعث محدود شدن دید نسبت به آسمان می شود و آلودگی نوری اکولوژیکی که باعث تغییر نور طبیعی در اکوسیستمهای خاکی و آبی می شود تفاوت قائل می شویم. بعضی از عواقب فاجعه بار نور برای یکسری از گروه های جانوری شناخته شده هستند همانند مرگ پرنده های مهاجر در اطراف ساختمانهای بلند روشن و گم شدن لاکپشتها دریایی به دلیل وجود نورهای موجود در ساحلهای محل تولدشان. تاثیرات دقیق نورهای مصنوعی شبانه بر روی رفتار و اجتماع اکولوژی، ضرورت دفاع برای حفاظت محیط ایجاد کرده است.
انواع نورهایی که محیط زندگی حیوانات را روشن می سازد باعث اختلال در تمرکزو جفت یابی آنها گشته و صیدشان را در بسیاری از موارد مانند پروانه ها و ماهی ها برای شکارچیان آسان می کند که موجب بر هم خوردن سیکل طبیعت و رفتار طبیعی جانوران می گردد.
براي مثال:
• جيمر ليويد از دانشگاه فلوريدا در جين اسويل ميگويد:
طيف نور ممتد مي تواند منجر به ايجاد اختلالاتي در رفتار كرمهاي شب تاب می شود. اين حشره نوري توليد مي كند كه از آن براي ارتباطات جنسي استفاده مي شود.
لاکپشتهای دریایی محل هایی را برای تخم گذاری انتخاب می کنند که شن نرم داشته و تاریکی مطلق در آن حکم فرما باشد زیرا پس از بيرون آمدن بچه لاك پشتها از تخم با رویت کوچکترین نوری به سمت آن منحرف می شوند و در مسیر ار بین میروند.
• كند .دهند.فرانك ، پزشك و علاقمند به بيدها می گوید:
بيدها(نوعي از پروانه ها) بيشتر به دور لامپهاي خياباني تجمع مي كنند تا در اطراف لامپهاي كمفشارسديمي و اين در حالي است كه اگر توسط خفاشها شناسايي شوند به طور طبيعي و بصورت نامعقول و نامنظم شيرجه هايي مي روند وبا توليد فركانسهاي ساختگي از دست آنها مي گريزند ولي نور مصنوعي باعث كاهش اين سيستم تدافعي در بيدها ميشود و جمعيت آنها به سرعت كاهش مي يابد.
متاسفانه لامپهاي سديمي علاج مقابله با آلودگي نوري نميباشد. چراغهاي سديمي در گونه اي قورباغه موجب قطع موقت تغذيه طبيعي و بروز رفتارهاي غير ارادي وتكان نخوردنهاي بلند مدت بعد از خاموشي چراغها ميشود.
• سلامندر محقق شارون وايز كالچج يوتيكا و خانم باريانت و باچنان محقق قورباغه در يوتيكا می گویند:
سمندرها نيز زير نورهاي مصنوعي نمي توانند از تالابي به تالاب ديگر حركت كنند و ساعتها بدون حرکت ساکن می مانند و اين عدم حركت موجب مرگ تدريجي و از بين رفتن آنها توسط صيادان شب مي شود. كشف كرده اند كه در معرض قرار گرفتن ناگهاني قورباغه ها توسط نور مصنوعي منجر به نمايش شبانه قورباغه ها و قطع موقت تغذيه طبيعي و بروز رفتارها و تكان نخوردن هاي بلند مدت بعد از خاموشي چراغ ها مي شود.
مارين وي مور و سوزان جي كوهلر ار كالج ولسلي تاثيرات نور مصنوعي را بر روي آبزيان بي مهره درياچه ها و تالاب هاي نيواينگلد آزمايش كرده اند. اطلاعات آنها نشان مي دهد كه فعاليت شبانه اين حيوانات در سطح آب وابسته به مقدار نوري است كه دريافت مي كنند. اين امر مي تواند باعث كمتر خورده شدن جلبك ها و خزه در سطح توسط بي مهرگان شود كه بالقوه باعث زياد شدن جلبك ها و پايين آمدن كيفيت آب مي شود.
همچنين يافته اي محدود نشان مي دهد كه اكوسيستم رودخانه مي تواند تحت تاثير نور مصنوعي قرار بگيرد.در نشست Ucla باربارا نايتينگيل از دانشگاه واشنگتن در سياتل شرح داد كه چندين گونه بخصوص ماهي مانند سلمون، هرينگ و سندلنس زير نور مصنوعي كه بخشي از راه هاي آبي را روشن مي كند جمع مي شوند.توجه و تجمع غيرطبيعي ماهي در امتداد نور ها باعث مي شودتا صيد ماهي ها براي خرسها و ديگر صيادان آسانتر شده و تاثيري منفي بر روي جمعيت ماهي هاي آسيب پذير بگذارد.
در گونه اي از ماهي ها مانند آزاد ماهي ها، شَگ ماهي ها، سندلس ها بر اثر تابش نور مصنوعي بر محيط زيستشان در آن منطقه تجمع كرده و صيدشان را توسط خرسها و ديگرشكارچيان آسانتر مي سازند و بدينگونه جمعيتشان كاهش مي يابد.
نور مصنوعی باعث تضعیف قوه جهت یابی پرندگان شده، موجب گم کردن لانه یا مسیرهای مهاجرتشان از تالابی به تالاب دیگر می گردد. همچنین نورهای قرمز و آبی برجهای بلند، پرندگان را جذب خود کرده و در نهایت این نورهای فریبنده باعث برخورد دسته های پرنده گان شده و کشته می شوند. نورپردازي نامناسب برج ها, ساختمانها, ميادين و نور آزاردهنده نورافكن ها براي پرندگان بخصوص در هنگام پرواز يا در حال دور زدن ها موجب خيرگي يا كوري موقت شده و باعث برخورد با يكديگر يا برجها مي شوند. تحقيقات حاكي از آنست كه نورهاي سفيد و قرمز واكنش بيشتري را در پرندگان نشان ميدهد. همچنين اثرات آلودگي نوري در دراز مدت براي پرندگان موجب تضعيف و سپس از بين رفتن قوه جهت يابي شان شده و در پيدا كردن راه بازگشت به لانه و يا تالابهاي مهاجرتشان دچار مشكل شوند.
بااطلاعات و مطالعاتي كه Sos داشته است پودل اسكاي و دستيارانش تخمين زده اند كه 10 درصد از جوجه ها هر ساله از بين مي رود و 15 درصد ديگر در اثر تصادم با نورهاي مصنوعي زخمي مي شوند.
اثر آلودگی نوری بر گیاهان :
اثرات آلودگی نوری بر روی بر روی گیاهان نیز ،اغلب بصورت اختلال در رشد گیاهان ،اختلال در زمان از دست دادن برگ در فصل پاییز و اختلال در بروز رنگهای طبیعی برگ گیاهان و همچنین اختلال در زمان استراحت گیاهان و نحوه فعالیت آنها در شب و روز بروز میکند .
تخریب طبیعت آسمان شب :
آلودگی نوری در ابتدا توسط منجمان و به دلیل حساس بودن ابزارهای رصدی آنان بعنوان یک معضل زیست محیطی مورد مطالعه قرار گرفت. تابش انواع نور حتی به مقدار کم، تاثیر زیادی در پنهان شدن ستارگان می گذارد تا آنجائیکه حتی ضعیف ترین نور منجمان را مجبور به طی مسافت های طولانی و دور شدن از شهرها می کند. البته شاهدیم که نور چراغهای دست ساز بشر به علت در نظر نگرفتن استانداردها و شاخص هایی که یک منبع روشنایی می بایست داشته باشد در آسمانهای پر ستاره اقدام به نورافشانی، خودنمایی و تخریب طبیعت شب می کنند.
صرفه جویی در انرژی:
هر سال میلیونها پرنده توسط گربه ها در آمریکا کشته می شوند براساس آمار رسمی، سالانه شکارچیان این کشور بیش از 120 میلیون پرنده شکار می کنند بطور طبیعی 60 تا 80 درصد پرندگان تنها 2 بار فرصت تجربه فصل پائیز را پیدا می کنند و قالباًٌ یا توسط دیگر حیوانات شکار می شوند یا به هنگام مهاجرت می میرند. به هر حال چه خاموش کردن چراغ ها در طول شب به عدم برخورد پرندگان به ساختمانها کمک کند یا نه، این طرح فواید زیادی برای آنها به همراه خواهد داشت که مهم ترین آنها، کمتر شدن مصرف برق و به طبع آن سوخت است که محیط زیست سالم تر و دست نخورده تری را در اختیار آنها می گذارد اما از طرف دیگر، این طرح فواید اقتصادی زیادی را به همراه آورده است. بر اساس تحقیقات صورت گرفته اگر هر ساختمانی که مجموع مساحت طبقات آن،2.5 میلیون متر مربع یعنی یک سوم مساحت کل واحد های آسمان خراش باشد در طول فصل پائیز و بعد از نیمه شب تمام چراغهایش را خاموش کند می تواند در پایان فصل از این طریق نزدیک به 120.000 دلار در هزینه هایش صرفه جویی کند.
بیانیه محیط پاک :
در سال 2005 در پي گزارش كميته ی منتخب مجلس انگلستان در سال 2003، دولت انگلستان بيانيه اي را تحت عنوان the Clean Neighbourhoods and Environment Act (محيط پاك) صادر كرد. بر اين اساس آلودگي نوري در كنار ساير آلودگي هاي شناخته شده نظير آلودگي صوتي و آلودگي هوا قرارگرفت. البته برخي معتقدند اين اقدام كافي نيست، چرا كه موانع بيشماري در راه رفع اين معضل وجود دارد. اما بايد گفت اين اقدام مثبتي در ميدان مبارزه بر عليه آلودگي نوري محسوب مي شود. شايد در مراحل آینده بتوان پيشتر رفت و اقدامات مؤثري براي كاهش و كنترل آلودگي نوري انجام داد.
برخي نورپردازيهاي داخلي به گونه اي نيست كه شعاعهاي نور را فقط به محدوده مورد نظر هدايت كند. در اين حالت شعاعهاي نوري درفضا پخش مي شوند. اين حقيقت كه نور قانوناً آلودگي محسوب نمی شود و آلودگي نوري در رده ساير انواع آلودگي قرار نمي گيرد از يك سو و اينكه هيچ قانوني از ستاره ها حمايت نمي كند و آنها در مقابل نورهاي زميني كاملا بي دفاع هستند از ديگر سو باعث شده است كه از زشتي اين نوع آلودگي در نظر عموم كاسته شود.
اتفاقا اين بيانيه نيز بر اين نكته تاكيد دارد و اظهار مي دارد كه دقيقاً به علت موارد ذكر شده فوق، ما هستيم كه بايد تاريكي آسمان شهرمان را پاس بداريم و اين كار را بايد از خود و همسايگانمان شروع كنيم. براي مثال فرض كنيد يكي از همسايگان شما چراغهايي استفاده مي كند كه بر آلودگي نوري مي افزايد. بايد بدانيد بسياري از اشخاص چيزي از آلودگي نوري نمي دانند و لازم است مساله براي آنها به طور كامل تبيين شود و سپس درخواست تعويض چراغها و تغيير در نحوه نورپردازي مطرح گردد. اما در صورتي كه اين خواست مورد پذيرش قرار نگيرد براي شما راهي جز استفاده از راهكارهاي قانوني نمي ماند.
برای درک بیشتر موضوع آلودگی نوری می توانید اینجا را کلیک نمائید.