وبلاگ محیط زیست،حيات سبز

( ارايه مطلب از : سید مصطفی سرمدی و  عزيز عبدل زاده )

 امروزه هرگونه اقدامی درزمينه مکانيابی و ساماندهی صنايع رعايت دقيق ملاحظات زيست محيطی را می طلبد که اين امر خود در راستای اهداف توسعه پايدارو حفظ کيفيت عوامل محيط زندگی قرار دارد. بديهی است که اعمال مديريت زيست محيطی به ابزارهايی از قبيل :قوانين ، تحقيقات،نهادهای علمی گسترده،تشکيلات اداری و سازمانی،استانداردهای دقيق،کارشناسان خبره،آگاهی و تنوير افکار عمومی ومشارکتهای مردمی همچنين منابع مالی کافی نيازمند است.درواقع مي توان گفت:اعمال مديريت زيست محيطی مستلزم فراهم نمودن زيرساختهای علمی اقتصادی و اداری مناسب می باشد.

يکی از بزرگترين معضلات مربوط به کلانشهرها حضورو موقعيت مکانی نامناسب برخی صنايع وکارخانه ها(بخصوص صنايع بزرگ آلاينده)در فواصل دور ونزديک به محيطهای شهری می باشد که با توجه به گسترش بدون ضابطه واحدهای توليدی-صنعتی در شهرهای بزرگ و عدم کنترل بهينه آلاينده های خروجی آنها بويژه آب و هوا شاهد برهم خوردن تعادل زيست محيطی در اين محدوده هاهستيم.از یکسو باتوجه به تعداد بيشمار اين واحدها عليرغم تلاش مضاعف شناسايی ، نظارت کامل و مستمربر عملکرد اين واحدها ميسر نبوده لذا می بايست به دنبال روشهايی باشيم تا ضمن اعمال دقت کافی، پايش مستمری نيز در اين زمينه صورت پذيرد.با توجه به اهميت کنترل کيفی آلاينده ها و نقش اساسی و مهم آن در پاکيزگی و سالم نگهداشتن محيط زيست ، کشورها به اين نتيجه رسيده اند که لازم است آلاينده های زيست محيطی اعم از آلاينده های آب، هوا و خاک بصورت لحظه ای و پيوسته ، مورد پايش و تجزيه و تحليل قرار گرفته و در چارچوب برنامه های ملی ، پايش و کنترل گردند. از سوی ديگر واحدهای توليدی موظف به رعايت و اجرای مقررات و قوانين محيط زيست هستند که در صورت عدم توجه ، ابتدا تذکر و اخطاريه زيست محيطی ابلاغ ميگردد و چنانچه اقدامات لازم در جهت کنترل آلودگی انجام نداده باشند ، مطابق ماده 11 قانون و حفاظت و بهسازی محيط زيست ، اقدامات قانونی و قضايی به عمل خواهد آمد.

 -ضرورت اجرا:

به طور کلی آ لاينده های مورد نظر به دو بخش آلوده کننده های آب و هوا تقسيم می شوند که در بخش آب معمولا" پارامترهای مهمی  نظير TDS,BOD,COD,TOC PH ،  هدايت الکتريکی ،کدورت، اکسيژن محلول، به طور مستمر کنترل می شوند . ضمنا"پارامترهای ديگری از قبيل فسفات ، نيترات ، آمونياک و... نيز لازم است مستمرا" کنترل شوند . با توجه به اينکه اين پارامترها در فاضلاب های خروجی صنايع ، رودخانه ها ، آبهای سطحی و حتی در برخی از آبهای زير زمينی وجود دارند، برنامه ريزی در راستای پايش فراگير آنها از اهميت ويژه ای برخوردار می باشد.

در بخش هوا پارامترهای مهمی بطور لحظه ای سنجش و کنترل می شوند . در برخی واحدهای صنعتی تعدادی آنالايزرهای خاص مهمترند. در صنايع سيمان آنالايزر گرد و غبار از اهميت ويژه ای برخوردار است. در پالايشگاهها و پتروشيمی ها نيز عواملی از قبيل Sox,NOx,COxمهم بوده وبايد به صورت لحظه ای پايش شوند. در نتيجه در بحث پايش آلاينده های آب وهوا برنامه ريزی جهت استقرار و پياده سازی آن لاين با قابليت ارسال داده ها ، سپس پايش و آناليز داده ها به طور مستمر از طريق اتاق پايش مرکزی توسط نرم افزار مورد نياز اجتناب ناپذير است.

-اهداف:

نتايج بررسيهای اوليه از وضعيت و موقعيت کنونی پايش پارامترهای زيست محيطی در کشور ، بيانگر پايين بودن کارايی سيستم های پايش و نظارت موجود حداقل به لحاظ پيوستگی و انسجام و هم پوشی نتايج و کمبود برنامه های ستادی در جهت هماهنگی و هدفمند نمودن برنامه ها و امکانات وضع موجود می باشد. برای برون رفت از وضع موجود و افزايش قدرت نظارتی و کارايی اقدامات و تامين هدف اصلی که همانا پالايش آلاينده های زيست محيطی است ، پايش لحظه ای پيشنهاد می شود . با اين شيوه محيط زيست قادر خواهد بود در هر لحظه ضمن اطلاع از مقادير سنجش شده ، بدون حضور فيزيکی نظارت ويژه ای را بر واحدهای عمده آلاينده در سراسر حوزه استحفاظی اعمال نمايد . با استفاده از اين سامانه اطلاعات کيفيت خروجی آب و هوای واحدها با موقعيت های مختلف به طور مستمر و لحظه ای قابل دريافت و پالايش ميباشند . با بهره گیری از اين سامانه نظارت بر فاضلاب و هوای خروجی کارخانجات دقيق وسريع و بدون حضور بازرس وکارشناس در محيط کارخانه انجام می شود. واحدهای آلاينده به صورت مستقيم و لحظه ای از اداره کنترل خواهند شد و صنايعی که به هر دليلی ايجاد آلودگی می نمايند اخطار گرفته و با آنها برخورد خواهد شد. اين امر نقش بسزايی در کنترل مستمر واحدها خواهد داشت . بدينوسيله همگام با ايجاد و توسعه صنايع ، نظارت و کنترل آلاينده های زيست محيطی بر اساس سياستها و وظايف محوله به انجام خواهد رسيد . به طور خلاصه هدفهای زير از نتایج قابل ذکر اجرای طرح مزبور می باشد:

-ارتقاءسيستم های نظارتی محيط زيست

- افزايش کارايی و اثر بخشی برنامه های کوتاه مدت و بلند مدت نظارتی محيط زيست

- تشخيص زمانها و موقعيتهای بحرانی وهشدار اقدامات پيشگيرانه و حتی آلارم دهی به صورت اتوماتيک

- تعيين روند تغييرات غلظت آلوده کننده ها

-مزيت و کارايی:

1-سرعت بالا و تکرار زياد اطلاعات

2-به روز بودن اطلاعات

3-هزينه عملياتی و راهبری بسيار پايين

4-کاهش خطاهای انسانی ناشی از حمل ونفل نمونه و تست آن

5-کنترل مراحل و فرايندها

6-انتقال اطلاعات به روشهای تله متری

7-کاهش هزينه های نيروی انسانی

8-کاهش هزينه های استفاده از معرف های شيميايی

-روشهای اجرا:

1-اگر اطلاعات از محل اندازه گيری واحد صنعتی (مجهز به آنالايزرهای آن لاين) به اداره بواسطه ارتباط تلفنی باشد: پس از آناليز آب يا هوای خروجی ،اطلاعات با يک خط تلفن وپس از نصب نرم افزار مربوطه توسط اپراتور قابل بهره برداری است.

2-در صورت اتصال به شبکه داخلی صرفا با يک دستگاه آی پی کد و خط اينترنت ميتوان اطلاعات صنعت مذکور را دريافت نمود.در اين روش محيط زيست ضمن کاهش هزينه قابليت دسترسی آسان به اطلاعات را خواهد داشت.